Odwołalność stanowi jedną z podstawowych cech testamentu.
Spadkodawca jest uprawniony do odwołania testamentu w każdym czasie. Może on odwołać nie tylko cały testament ale również jego poszczególne postanowienia. Czynności tej nie można dokonać przez przedstawiciela.
Odwołanie może nastąpić wyłącznie przez osobę mającą pełną zdolność do czynności prawnych i tylko w sposób wskazany przez obowiązujące przepisy prawa.
Odwołanie testamentu może nastąpić bądź w ten sposób, że spadkodawca sporządzi nowy testament, bądź też w ten sposób, że w zamiarze odwołania testament zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, bądź wreszcie w ten sposób, że dokona w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.
Jeżeli chodzi o uczynienie nowego testamentu, należy w szczególności wskazać, iż spadkodawca może sporządzić nowy testament w dowolnej formie, bez względu na to w jakiej formie był sporządzony poprzedni testament.
Odwołanie w nowym testamencie dotychczasowego testamentu może nastąpić w sposób wyraźny lub dorozumiany.
Ten pierwszy sposób polega na zaznaczeniu przez spadkodawcę w treści testamentu, iż odwołuje on poprzedni testament. Może on również złożyć oświadczenie o odwołaniu tylko niektórych rozrządzeń testamentowych.
Kancelaria Prawna Modus oferuje profesjonalne, kompleksowe wsparcie i doradztwo w zakresie prawa spadkowego
Natomiast odwołanie testamentu w sposób dorozumiany następuje wówczas, gdy spadkodawca sporządza nowy testament, nie oświadczając w jego treści, że odwołuje poprzedni, jednak postanowienia nowego testamentu nie dadzą się pogodzić z treścią poprzednio sporządzonego.
Należy wskazać, że w takim przypadku ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
W postanowieniu z dnia 28.01.2021 r. (sygn.: II Ca 1338/19)Sąd Okręgowy w Lublinie uznał, że: ,,Niemożność pogodzenia postanowień poprzedniego testamentu z treścią nowego testamentu oznacza w szczególności logiczną sprzeczność postanowień zawartych w poprzednim i nowym testamencie albo rozbieżność podmiotową lub przedmiotową w zakresie powołania do dziedziczenia lub innych rozrządzeń testamentowych’’.
Sąd we wskazanym orzeczeniu odniósł się również do sytuacji, gdy treść dotychczasowego testamentu jest identyczna z treścią nowego testamentu, uznając, że ,,Jeżeli w takim wypadku spadkodawca nie zaznaczył w nowym testamencie, że poprzedni odwołuje, postanowienia poprzedniego testamentu nie ulegają odwołaniu, a postawę powołania do dziedziczenia lub innego rodzaju przysporzeń testamentowych stanowią oba testamenty’’.
Wymaga podkreślenia, iż wyraźne lub dorozumiane odwołanie wcześniejszego testamentu w całości lub w części nastąpi jedynie wówczas, gdy późniejszy testament jest ważny (post. SN z 22 stycznia 1974 r., III CRN 326/73)
