Treść dyspozycji spadkodawcy zawartych w testamencie budzi nierzadko wiele wątpliwości Jednak nieprecyzyjność tych zapisów nie przesądza o nieważności testamentu.
W przypadku wystąpienia niejasności co do treści testamentu istnieje konieczność skorzystania ze wskazówek ustawodawcy nadających kierunek interpretacji ostatniej woli zmarłego zawartych w przepisie art. 948 §1 i §2 Kodeksu cywilnego. Stosownie do brzmienia tych ogólnych reguł wykładni testamentu, którym należy dać pierwszeństwo przed szczególnymi regułami interpretacyjnymi, zawartymi np. w art. 961 KC, testament należy tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść.
Każdy testament winien być rozpatrywany indywidualnie.
W orzecznictwie i doktrynie ugruntowało się stanowisko, iż należy dać pierwszeństwo wykładni subiektywnej przed obiektywną, dążąc przede wszystkim do odtworzenia rzeczywistej woli testatora. Przy tłumaczeniu testamentu powinny być brane pod uwagę elementy subiektywne indywidualizujące spadkodawcę takie jak np. jego cechy osobiste i środowisko, w którym funkcjonował.
Należy mieć na uwadze, że interpretacja testamentu winna dotyczyć jego istniejącej treści i nie można uzupełniać, bądź modyfikować w drodze tej wykładni rozrządzeń testamentowych.
Kancelaria Prawna Modus oferuje profesjonalne, kompleksowe wsparcie i doradztwo w zakresie prawa spadkowego
Na uwagę w tym zakresie zasługuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach I Wydział Cywilny (sygn.akt I ACa 370/18), w którym Sąd ten stwierdził: ,,Wprawdzie art. 948§1 k.c. zakłada dążenie do jak najwierniejszego odtworzenia woli testatora i obliguje do przyjęcia takiej wykładni testamentu, która pozwoli utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść, ale wykładni takiej podlegają tylko zapisy niejasne, sformułowania wieloznaczne lub wykluczające się. Wykładnia testamentu nie może nigdy prowadzić do uzupełnienia go o treści czy rozrządzenia, których w nim nie zawarto; nie jest w szczególności możliwe w jej drodze uznanie, że przedmiotem zapisu są prawa majątkowe inne niż te wprost w treści testamentu ujęte.’’
Warto również dodać, że przy interpretacji treści testamentu należy brać pod uwagę wszelkie istniejące dowody dotyczące wyrażenia przez spadkodawcę jego ostatniej woli. Mogą to być np. zeznania osób, które rozmawiały ze spadkodawcą na temat testamentu.
W orzecznictwie przyjmuje się, że tylko stan rzeczy z chwili sporządzenia testamentu, który oceniał i uwzględniał sam testator, jest miarodajny dla wykładni jego oświadczenia woli na podstawie art. 961 KC i tylko w ten sposób można zapewnić możliwe najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy (art. 948 KC), vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2008 roku, V CSK 378/07.
W sytuacji, gdy treść testamentu pozostaje niejasna i może być interpretowana w różny sposób, obowiązuje zasada tzw. życzliwej interpretacji , zgodne z którą należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść.
