Jak poprawnie sporządzić testament – uzasadnienie.
Sporządzenie testamentu przez testatora pod wpływem określonych wad oświadczenia woli powoduje jego nieważność.
Kodeks cywilny wymienia trzy wady oświadczenia woli dyskwalifikujące testament.
Pierwszą z nich jest stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.
Wśród przyczyn takiego stanu art. 82 K.c. wymienia chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy oraz inne chociażby nawet przemijające zaburzenie czynności psychicznych.
Aby testament był nieważny, koniecznym jest, aby spadkodawca znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli w chwili składania przez niego oświadczenia woli.
Wymaga podkreślenia, iż stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli może być rozumiany tylko jako stan, w którym możliwość wolnego wyboru jest całkowicie wyłączona.
Kancelaria Prawna Modus oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie prawa spadkowego.
Kolejną przesłanką do uznania nieważności testamentu jest sporządzenie go pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści.
Błąd definiuje się jako mylne wyobrażenie spadkodawcy o rzeczywistym stanie rzeczy.
Nie ma przy tym znaczenia, kto i w jaki sposób błąd wywołał, a także czy spadkodawca oceniał dany stan faktyczny obiektywnie, czy też nie. Decydujące znaczenie ma bowiem subiektywny punkt widzenia spadkodawcy (błąd powinien stanowić przyczynę sprawczą sporządzenia testamentu).
Konieczne jest tutaj ustalenie, czy gdyby spadkodawca znał rzeczywisty stan spraw, to bardziej prawdopodobne jest, że sporządziłby testament określonej treści, czy też należy uznać że dokonałby rozrządzeń innej treści albo w ogóle nie sporządził testamentu.
Błąd może dotyczyć samej treści testamentu, ale też wszystkich innych okoliczności sporządzenia testamentu.
Ponadto testament dyskwalifikuje sporządzenie go pod wpływem groźby. „Groźba występuje wtedy, gdy jedna osoba, chcąc zmusić inną osobę do złożenia oświadczenia woli określonej treści, zapowiada użycie środków, które sprowadzą niekorzystne skutki w razie niezłożenia tego oświadczenia. Istota groźby tkwi w wywołaniu stanu obawy u innej osoby, który to stan obawy stanowi przyczynę złożenia oświadczenia woli” (E. Skowrońska-Bocian, Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga czwarta, Spadki, W-wa 2008 r., str. 90).
Stan obawy po stronie testatora ma mieć poważny, chociaż niekoniecznie wyłączny wpływ na jego decyzję.
Należy wskazać, iż na nieważność testamentu sporządzonego pod wpływem wad oświadczenia woli nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.
