Czy utrata tytułu wykonawczego jest tożsama z utratą możliwości dochodzenia roszczenia w drodze egzekucji sądowej? Niekoniecznie, trzeba jednak podjąć odpowiednie działania w tym kierunku.
Tytuł wykonawczy, to nic innego, jak tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności. Odgrywa kluczową rolę w postępowaniu egzekucyjnym, bowiem to na jego podstawie zostaje ono wszczęte. Dlatego jest tak ważny, szczególnie dla wierzyciela. Należy podkreślić, że komornik może wszcząć egzekucję dopiero wówczas, gdy ma „w ręku” oryginał tytułu wykonawczego.
Zatem, co zrobić, jeżeli zagubiliśmy pierwotne orzeczenie opatrzone klauzulą wykonalności. A sytuacje takie zdarzają się wcale nie rzadko. Z nieodzowną pomocą przychodzą nam wówczas przepisy postępowania cywilnego.
Ustawodawca w art. 794 zd. 1 kpc przewidział tryb postępowania, jaki należy uruchomić, aby ponownie uzyskać tytuł wykonawczy. Zgodnie z tym artykułem, ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego może nastąpić jedynie na mocy postanowienia sądu wydanego po przeprowadzeniu rozprawy.
Sytuacja utraty bądź zagubienia tytułu wykonawczego będzie dotyczyć przede wszystkim takich podmiotów jak wierzyciel czy komornik. W jakiej formie następuje rozpoznanie sprawy? Ustawa narzuca formę rozprawy, a mianowicie sąd musi wyznaczyć, a następnie przeprowadzić rozprawę (post. SN z 16.6.1967 r., I PZ 30/67, Legalis). Nie czyni tego jednak z urzędu. Należy złożyć stosowny wniosek o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego. Sądem właściwym do ponownego wydania tytułu wykonawczego jest ten, który wydał go uprzednio (uchw. SN z 10.5.1979 r., III CZP 24/
79, OSNC 1979, Nr 11, poz. 210). Zatem analogicznie do tegoż sądu należy skierować wspomniany wniosek. Jednak ponowne wydanie tytułu wykonawczego w zamian utraconego podlega, zgodnie z art. 71 pkt 11 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłacie stałej w wysokości 50 zł.
Na kim spoczywa obowiązek udowodnienia faktu utraty tytułu wykonawczego? Zgodnie z ogólną zasadą ciężaru dowodu, wyrażoną w art. 6 kc, na tym podmiocie, który z danego faktu wywodzi skutki prawne, a więc tym, który złożył wniosek o ponowne wydanie tytułu wykonawczego w zamian utraconego. Zgodnie z orzecznictwem SN, powinien on uwiarygodnić sam fakt utraty tytułu, co nie jest jednoznaczne z wyraźnym jego udowodnieniem. Pogląd ten współgra z brzmieniem trzeciego zdania art. 794 kpc, a mianowicie, że w postępowaniu sąd ogranicza badanie do faktu utraty tytułu wykonawczego. Ustawodawca nie formułuje katalogu zdarzeń – przyczyn uzasadniających utratę, co pozwala nam mniemać, że mogą być one dowolne. Najważniejsze, aby skutkowały faktyczną utratą tytułu i w ocenie sądu były wiarygodne. W orzecznictwie SN możemy odnaleźć jedynie wymóg, iż utrata tytułu wykonawczego ma nastąpić wbrew woli wierzyciela. Zatem wszelkie dobrowolne formy oddania tytułu, ciężko będzie określić mianem utraty.
O tym, czy zostanie wydany ponowny tytuł wykonawczy zadecyduje przebieg rozprawy. Jeżeli wniosek zainteresowanego zostanie uwzględniony, sąd wyda stosowne postanowienie o wydaniu nowego tytułu wykonawczego w zamian utraconego, a następnie uczyni na nim wzmiankę o wydaniu go zamiast tytułu pierwotnego.
